Po studiach prawniczych zostaje się prawnikiem, po medycznych – lekarzem, po ekonomii – ekonomistą. Ale czy po filozofii jest się filozofem? Różnie bywa. Wiadomo jednak, że absolwenci tego kierunku nie mają problemów ze znalezieniem pracy.

Czy można zostać zawodowym myślicielem? Na pewno podczas studiów na filozofii można w sobie wykształcić umiejętność myślenia – zarówno logicznego (filozofia to przecież także wiedza z zakresu matematyki, logiki), jak i tego bliższego humanistom – abstrakcyjnego. Oprócz tego studia te uczą uniwersalnych sposobów rozwiązywania problemów. I tą informacją możnaby właściwie zakończyć spór na temat tego, czy warto, czy też nie studiować ten kierunek. Człowiek potrafiący myśleć zawsze będzie w cenie, więc myśliciel z dyplomem chyba tym bardziej. – Kierunek ten zapewnia wszechstronne wykształcenie, giętkość umysłu – mówi prof. Janusz Dobieszewski, z-ca dyrektora ds. studenckich Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego.

Myśliciel z dyplomem

Według studentów tego kierunku, nie tyle warto uczyć się filozofii, co ją studiować. Realizowany materiał sam w sobie wymusza kreatywne uruchomienie szarych komórek. Koncepcje filozoficzne poszczególnych myślicieli należy nie tyle wykuć na pamięć, ile zrozumieć, żeby móc je później chociażby porównać. Każdą z nich trzeba umieć umieścić w kontekście np. „literacki wyraz filozofii”, „filozofia i życie szczęśliwe”, „zagadnienie dobra w filozofii starożytnej” itd. Jest też oczywiście dużo materiału, który po prostu trzeba wkuć, zwłaszcza na początku studiów. Oprócz koncepcji i podejść filozoficznych, w małym palcu powinno się mieć również biografie ich twórców. Trzeba lubić czytać książki – to jedno z podstawowych zajęć podczas studiów. Bardzo dużo pracuje się z tekstami historycznymi i filozoficznymi.

Ale nie wystarczy jedynie wiedzieć co, który filozof i na jaki temat myślał, żeby samemu stać się myślicielem. Oprócz szeroko pojętej historii filozofii, studia te wymagają znajomości takich dziedzin, jak ontologia, epistemologia, logika, etyka, estetyka, filozofia społeczna i polityczna. Na Uniwersytecie Jagiellońskim jest też blok tzw. kursów różnych. Można tu wybierać między filozofiami różnych religii i krajów, a filozofią komizmu i takimi zagadnieniami, jak np. trwałość i zmiana.

Humaniści vs. pragmatycy?

Kierunek ten wybierają nie tylko ludzie o humanistycznych pasjach, którzy odczuwają intelektualny głód, chcą odkryć sens bytu, maja niedosyt refleksji, zgłębiają czysto intelektualne tajemnice itd. Sporo osób decyduje się na filozofię jako drugi kierunek. Są zmęczone ekonomią, statystyką, marketingiem, zwyczajnie potrzebują od tego odmiany. Chcą poszerzyć swoje horyzonty i traktują te studia jako ciekawy dodatek do konkretnej wiedzy, który niekoniecznie przełoży się na pieniądze. W opinii wielu pragmatyków, studia filozoficzne oferują wiedzę i umiejętności o nie do końca sprecyzowanym zastosowaniu.

Zawód dla filozofa

Często powtarzane a propos filozofii pytanie „A co można po tym robić?” dotyczy dziś nie tylko tego kierunku. O pracę muszą się martwić również absolwenci tzw. prestiżowych kierunków – w końcu ilu może być potrzebnych specjalistów od marketingu lub anglistów? Absolwentowi filozofii zostaje nie tylko kariera na uczelni czy w szkole. Pracownikami naukowymi zostają tylko najlepsi, zazwyczaj po studiach doktoranckich. Filozofowie z dyplomem mogą podjąć pracę w instytucjach kulturalnych i politycznych. Mogą wykonywać zawody wymagające kreatywności, umiejętności zarówno abstrakcyjnego, jak i logicznego myślenia. – Nasi absolwenci świetnie sobie radzą i z tego, co wiem, bezrobocie wśród nich jest bardzo niewielkie. – mówi prof. Dobieszewski. – Podczas obrony prac magisterskich pytamy naszych studentów, czy są już jakoś ukierunkowani życiowo i co roku kilka osób odpowiada, że już pracuje. Znajdują zatrudnienie w reklamie, stacjach radiowych i telewizyjnych, wydawnictwach, zostają tłumaczami. Niektórzy uczą w szkołach – nie tylko filozofii, ale również innych przedmiotów humanistycznych, języków obcych, historii – dodaje.