Duża wrażliwość i jednocześnie duża odporność psychiczna, to warunki, które powinien spełniać każdy kandydat na kierunek resocjalizacja. Zajmując się tą dziedziną, na co dzień ma się kontakt z patologiami społecznymi. – W podaniach o przyjęcie na studia kandydaci muszą uzasadnić, dlaczego wybrali właśnie ten kierunek. Nie raz spotkałem się z argumentacją, że widzą co się dzieje na ich osiedlu i chcieliby pomóc znaleźć młodszym kolegom lepsze zajęcie, niż siedzenie na trzepaku przed blokiem. – mówi Bartłomiej Domagała, pełnomocnik rektora w Wyższej Szkole Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie.

Wyprowadzać na prostą

– Na te studia decydują się w większości młodzi ludzie zainteresowani pracą z młodzieżą i to młodzieżą nieprzystosowaną, z tzw. trudnych rodzin. – dodaje. Kluczowe znaczenie przy wyborze tego kierunku studiów ma umiejętność nawiązywania kontaktu z ludźmi i jednocześnie odporność na stres. Studenci są przygotowywani do pracy z młodzieżą, dorosłymi przestępcami, rodzinami dysfunkcyjnymi, osobami wymagającymi pomocy psychopedagogicznej. – Drugą część naszych studentów stanowią osoby, które uzupełniają wykształcenie. Studiują zazwyczaj zaocznie. Są to ludzie, którzy w swojej pracy stykają się z osobami z problemami – np. policjanci.

W zawód pracownika resocjalizacji wpisane są kontakty z ludźmi wykazującymi objawy patologii społecznej i często nieprzystosowanymi do życia w społeczeństwie. Chociaż nazwa resocjalizacja budzi najpierw skojarzenia ze światem przestępczym, ludźmi osadzonymi w ośrodkach adaptacji społecznej czy zakładach poprawczych, praca resocjalizacyjna wiąże się nie tylko z szeroko pojętym środowiskiem patologicznym. To również profilaktyka i rozpoznawanie powstających zagrożeń (dla jednostki, rodziny). Oprócz resocjalizacji wdrażanej w różnego rodzaju ośrodkach, jest jeszcze tzw. resocjalizacja w środowisku otwartym – realizowana w rodzinie, szkole. To działania mają np. zapobiec wpadnięciu w złe środowisko, alkoholizm, pomóc w zorganizowaniu wolnego czasu, zmotywować do działań prospołecznych. To także praca z osobami zagrożonymi wykluczeniem, ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi, niepełnosprawnymi.

– Jeśli chodzi o predyspozycje studenta, to wszystko okazuje się po pierwszym roku – wtedy widać, czy dana osoba nadaje się do pracy z ludźmi i czy jest odporna psychicznie. – twierdzi Bartłomiej Domagała. – Na studiach dziennych przeważającą część studentów stanowią kobiety – mają chyba więcej cierpliwości, tzw. instynkt macierzyński. Dobry kontakt z ludźmi ma w tej dziedzinie kluczowe znaczenie. – dodaje. Kobiety wydają się być bardziej wrażliwe społecznie, duże znaczenie ma dla nich rodzina.

Czego się spodziewać?

Resocjalizacja jest zazwyczaj specjalnością przy Wydziałach Pedagogiki i Psychologii – tak jest np. w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy, na Uniwersytecie Śląskim czy UMCS. W ramach kierunku można się specjalizować w aspektach prawno-kryminologicznych, profilaktyce, opiece społecznej czy wychowaniu resocjalizacyjnym. Wybierając te studia, należy przede wszystkim spodziewać się przedmiotów z dziedziny pedagogiki (resocjalizacyjna, specjalna, społeczna, pracy) i psychologii (kliniczna, niedostosowania społecznego, rodziny). Największy nacisk kładzie się na aspekty związane z wychowaniem i edukacją. Poznaje się ustawodawstwo w tej dziedzinie, różne metody resocjalizacji, np. poprzez sport, czy sztukę,. Oprócz tego, w programie nauczania są zajęcia z etyki, komunikacji interpersonalnej – ogólnie rzecz biorąc, z wszystkich dziedzin związanych z kontaktami międzyludzkimi, psychiką, etyką, wychowaniem. Duży nacisk kładzie się na zajęcia o języku – program obejmuje zajęcia z zakresu kultury języka, literatury dla dzieci i młodzieży, komunikacji z osobami niepełnosprawnymi. Na ten kierunek decydują się oczywiście osoby o zainteresowaniach humanistycznych – mówi Domagała – ale program studiów obejmuje też pewne zagadnienia z obszaru medycyny, a dokładnie biomedyczne aspekty postaw rozwoju i wychowania człowieka.

A w praktyce i po studiach

Podczas ćwiczeń i wykładów poznaje się również organizację pracy podstawowych instytucji resocjalizacyjnych i wspomagających – przyszłych potencjalnych pracodawców. Studia te przewidują zajęcia pozwalające poznać zawód również od strony praktycznej. Mogą to być hospitacje w placówkach pomocy społecznej czy policji. Praktyka obejmuje także, w zależności od specjalizacji i zainteresowań studenta, pracę z konkretnym pacjentem wymagającym specjalistycznej pomocy.

– Absolwent tego kierunku może znaleźć pracę w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, ośrodkach socjoterapeutycznych, świetlicach, ogniskach wychowawczych, zakładach poprawczych. Można po tym kierunku zostać kuratorem sądowym, pracować w policji po zdaniu stosownych egzaminów policyjnych. – mówi Domagała. Zatrudnienie można znaleźć również w takich placówkach, jak areszt śledczy, policyjna izba dziecka, rodzinny ośrodek diagnostyczno-konsultacyjny, pogotowie opiekuńcze, zakład karny, sąd ds. rodzinnych i nieletnich, MOPR, ośrodek adopcyjny i w wielu organizacjach pozarządowych.